Deprem, yer yüzeyinin altındaki kayaların yer değiştirmesinden kaynaklanan, yerin ani ve hızlı bir şekilde sallanmasıdır. Depremler yangınlara, tsunamilere, toprak kaymalarına veya çığlara neden olabilir. Herhangi bir uyarı olmaksızın herhangi bir yerde meydana gelebilir.
Türkiye deprem haritasından elde edilen verilere göre birçok ilimizin deprem riski altında olduğu görülmektedir. Türkiye’de deprem riski taşıyan iller belirlenirken iller beş farklı kategoride sınıflandırılıyor. Bu anlamda dördüncü ve beşinci kategoride yer alan iller düşük deprem riskine sahip olarak nitelendirilmektedir. Türkiye’de deprem riski düşük dördüncü ve beşinci grupta yer alan iller ise şöyle: Karaman, Kırklareli, Nevşehir, Aksaray, Konya, Edirne, Ankara, Niğde, Sinop, Giresun, Rize, Artvin, Trabzon ve Adana.
Deprem Öncesi Hazırlanın
Herhangi bir felakete hazırlanmak için en iyi zaman, gerçekleşmeden öncesidir.
Aileniz ve iş arkadaşlarınız ile çök – kapan – tutun tatbikatı yapın.
Acil Durum Planı Yapın: Şehir dışı irtibat kişisi olarak aile acil durum iletişim planı oluşturun. Ayrılırsanız nerede buluşacağınızı planlayın. Birkaç gün yetecek kadar yiyecek ve su, el feneri, yangın söndürücü ve düdük içeren tedarik kiti hazırlayın.
Hazırlıklı olmak, gereksiz seyahatlerden kaçınmanıza ve evde küçük tıbbi sorunları çözmenize olanak tanıyarak acil bakım merkezleri ve hastanelerin yükünü hafifletir.
Herkesin ihtiyaç maddelerini kendisi için stoklayacağını ve talebinize yanıt vermeye gücünün yetmeyeceğini unutmayın. Bütçenize göre, temel satın alımları yapın ve yavaş yavaş erzak biriktirin.
Evinizi Korunaklı Hale Getirin: Evinizdeki kitaplık, buzdolabı, su ısıtıcısı, televizyon ve duvar askıları gibi ağır eşyaları sabitleyin. Ağır ve kırılabilir nesneleri alçak raflarda saklayın.
Deprem sırasında binanızın çökmesine neden olabilecek yapısal sorunları gidermek için binanızda iyileştirmeler yapmayı planlayın.
Zorunlu Deprem Sigorta (DASK) poliçesini mutlaka yaptırın. Standart bir ev sahibi sigortası deprem hasarını kapsamaz.
Deprem Sırasında Güvende Kalın
Deprem anında hemen kendinizi koruyun:
- Arabadaysanız, kenara çekin ve durun. Park freninizi çekin.
- Yataktaysanız, yüzüstü dönün ve başınızı ve boynunuzu bir yastıkla örtün.
- Açık havadaysanız, açık havada binalardan uzak durun.
- İçerideyseniz, içeride kalın ve dışarı koşmayın ve kapılardan uzak durun.
Deprem Sırasında Kendinizi Koruyun
Panik yapmayın. Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun. Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmamalıdır.
Öncelikle;
Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK
Başını ve enseni koruyacak şekilde KAPAN
Düşmemek için sabit bir yere TUTUN
Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır. Baş iki el arasına alınarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile korunmalıdır. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda beklenmelidir.
- Balkona çıkmayın.
- Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlamayın.
- Kesinlikle asansör kullanılmayın.
- Telefonları acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmayın.
- Kibrit, çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.
- Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun korumaya alın.
- Mutfak, imalathane, laboratuar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazlar kapatılmalı, dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.
- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcılar söndürün.
- Diğer güvenlik önlemleri alınarak gerekli olan eşya ve malzemeler alınarak bina daha önce tespit edilen yoldan derhal terk edilip toplanma bölgesine gidin.
- Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında ve ya yanında; koridorsa ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boynu koruyun.
- Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durun.
Deprem Sonrasında Güvende Kalın
Depremden sonra binanın hasar görmesi, sızıntı yapan gaz ve su hatlarının patlaması veya elektrik hatlarının kopması gibi ciddi tehlikeler olabilir.
- Artçı sarsıntılar depremin ana şokundan sonra meydana gelir. Artçı şok hissederseniz çök – kapan – tutun pozisyonuna hazır olun.
- Hasarlı bir binadaysanız dışarı çıkın ve hızla binadan uzaklaşın. Hasarlı binalara girmeyin.
- Kapana kısılırsanız, bir mesaj gönderin veya bir boruya veya duvara vurun. Korunmak için ağzınızı tişörtünüzle kapatın ve bağırmak yerine düdük kullanın.
- Tsunamiye maruz kalabilecek bir bölgedeyseniz, sarsıntı durduktan hemen sonra iç kısımlara veya daha yüksek bir yere gidin. Kimyasallar, kanalizasyon ve moloz içerebileceklerinden sel sularıyla temastan kaçının.
- Yaralanıp yaralanmadığınızı görmek için kendinizi kontrol edin ve eğitiminiz varsa başkalarına yardım edin.
Güvende olduğunuzda, pille çalışan radyo, TV, sosyal medya veya cep telefonu metin uyarıları yoluyla acil durum bilgileri ve talimatları için yerel haber raporlarına dikkat edin.
