İç mimarlık, mimari bir mekanda işlevsel, yapısal ve estetik kriterlere göre kullanıcılara en uygun tasarımı sunmak için çözümler üreten bir meslek dalıdır.
İç mimarlık bir yandan güzel sanatların gerektirdiği plastik değerleri barındırır, estetik bilgi ile yoğrulur. Diğer yandan mimarlığın yapı olgusuyla ilişkilendirilen bir konumdadır. Konuya bir yapıdaki mekanların hacimlerini ve yüzeylerini değerlendirecek şekilde yaklaşmalıdır. Bunun yanı sıra, bir iç mimarın bina sistemleri, fiziksel çevre kontrolü, aydınlatma, ergonomi, ısıtma gibi mekan konforu hakkında da bilgi sahibi olması gerekir. Bu açıdan, mekanı kullanan bireylerin yaşam kalitesini ve konforunu ön plana çıkarmalıdır. Kullanıcı için tanımlanmış fonksiyonlar ile tanımlanmış mekanları şekillendirmek ve tasarlamak mesleğin temel amaçlarından biridir.
Mekan organizasyonuna yeni ve ekonomik çözümler getirmek amacı ile iç mimar tasarım yapmaktadır. Mesleğinin gereği olarak, temel verileri alışılagelmiş form ve boyutların ötesine taşıyarak insan-ekipman-uzay sorunlarını bugün ve gelecek kaygısıyla araştırmaktadır. Uzay ve donanım tasarımlarında malzeme ve teknoloji alanındaki gelişmeleri kullanır. İç mimarların hizmet verdiği alanlar şu şekilde sıralanabilir:
Mekan tasarımının ilk aşamalarından, çalışmalardan uygulamaların sonuna kadar karar verme-uygulama sürecini yürüten ekipte yer alır. Elde edilen veriler doğrultusunda mekana özel mobilyaların ve ekipmanların boyut ve kullanım verilerini belirler ve orijinal formlarını gerçekleştirir.
Yeni binaların yapımından daha çok iç mekanın yeniden düzenlenmesine ihtiyaç duyulduğu bir gerçektir. Tamamlanan veya eskisinden farklı yeni bir işlev verilecek yapıların iç mekanlarında öngörülen yeni işlevi kişilerin yaşam ve davranış tarzlarına göre analiz eder ve düzenler.
Kültürel miras veya tarihi eser olarak tanımlanan eski yapıların iç mekanlarının ve bu mekanlarda bulunan eşyaların mobilya, yapı elemanları vb. Tespiti ve restorasyonunu yapar. Geleneksel sanat ve kültürümüzün benimsenmesi ve tanıtılması için arabulucu olmak iç mimarın çalışma alanı içindedir.
Uluslararası İç Mimarlar Federasyonu
Uluslararası İç Mimarlar Federasyonu’nun (IFI) iç mimarlık alanında çalışacak kişilerin sahip olması gereken özellikler olarak benimsediği temel özellikler:
İşlevsel ve nitelikli iç mekanlarla ilgili sorunları tanımlama ve yaratıcılıklarını katarak çözmek. İç mekanı tasarlamak, tasarım analizi yapmak, şantiye teftişi, yapı sistemleri, estetik, iç, donatı, malzeme ve teçhizat ile ilgili yapı bilgileri hakkında bilgi vermek ve ilgili çizim ve belgeleri hazırlamak için eğitim ve tecrübe ile donatılmıştır.
Türkiye’de iç mimarlık eğitimi
Türkiye’de iç mimarlık konusunda eğitim ilk olarak 1925 yılında, bugünkü adı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olan, Sanayi-i Nefise Mektebi’nde başlamıştır. 1976 yılında 17 Haziran,1938 Tarihli ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık hakkında kanun ile 27 Ocak, 1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) kanuna dayanarak TMMOB çatısı altında kurulan İç Mimarlar Odası ise halen hizmet vermektedir.
Türkiye’de ‘içmimar’ unvanını alabilmek için bir üniversitenin dört yıllık eğitim veren bir iç mimarlık lisans programından mezun olmuş olmak gerekir. Bunun yanı sıra T.M.M.O.B İçmimarlar Odası’na kayıt olma şartı aranmaktadır. Ayrıca bu konuda ihtisaslaşmak isteyen meslek insanları için yüksek lisans, doktora/sanatta yeterlik eğitimi veren enstitülerin programları da bulunmaktadır. Günümüzde Türkiye’de devlet üniversitelerinden, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Çukurova Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi’nin yanı sıra birçok vakıf üniversitesin de katılımı ile iç mimarlık lisans ve lisansüstü eğitimi verilmektedir.
