Rokoko Nedir?
Rokoko, Barok stilinden sonra sanat akımlarına verilen addır. 18. yüzyılın ortalarına doğru Barok stilinde kullanılan doğru çizgilerden meydana getirilen süslemeye karşı tepki olarak doğmuştur. 1715 – 1774 yılları arasında aydınlanma çağında ortaya çıkan Rokoko sanatı, daha çok dekorasyona yöneliktir. Barok üslubun hatları gibi eğri çizgili motiflerden ibarettir. Barok stile göre daha ince olan kıvrımlı motiflerden oluşur ve şekillerin kıvrımları daha zariftir. Barok üsluba tepki olarak klasik üslubun yeniden ortaya çıkmasından sonra, Rokoko terimi “modası geçmiş bir şey” anlamında da kullanılmıştır.
Sözlük anlamı olarak, Fransızca kaya anlamına gelen “rocaille” ve midye kabuğu anlamına gelen “coquillage” kelimelerinin birleşimidir.
Rokoko Mimarisi
Rokoko mimarisi, Barok stiline tepki olarak çıkmasına rağmen bazı kaynaklar bu stile “geç barok dönemi” olarak yer vermektedir. Barok mimarinin büyüklük ve simetrik yapısına karşı bir tepki olarak 18. yüzyılda Paris’te ortaya çıkmıştır. Fransa’da daha çok soyluların savunduğu ve sahip çıktığı bir akımdır. Dönemin asalet ve aristokrasisinin zevkini yansıtan Rokoko, Barok sanatının gösterişinden uzak, sade ve zariftir.
Versay Sarayı ve XIV. Louis saltanatının resmi sanatı olarak kabul edilmiştir. Bu tarz kısa sürede Fransa’nın yanı sıra İngiltere, Almanya, Rusya, Avusturya ve İspanya gibi ülkelerde de gezgin sanatçılar sayesinde kendini göstermeye başladı ve bir stil olarak kabul edildi . Ancak, 18. yüzyılın sonunda, Rokoko büyük ölçüde yerini Neoklasik tarza bırakmıştır.
Rokoko Mimarinin Özellikleri
Rokoko ve Barok mimarisi arasında birçok benzerlik olmasına rağmen, tasarım yaklaşımı açısından farklılıklar gösterir. Rokoko üslubu, Barok mimarisinden farklı olarak, dini unsurlardan ziyade daha çok iç mekanlarda ve konutlarda, otellerde vb. yapılar üzerinde kendini göstermiştir. Rokoko döneminde inşaat, saraylardan ve devasa mimari yapılardan özel inşaat alanına kaydırıldı. Bu nedenle, Rokoko ağırlıklı olarak aristokrasinin villalarında ve evlerinde temsil edilmektedir.
Saraylardaki salonlar, duvardaki tablodan mobilyaya, duvar kâğıdından kadınların mücevherlerine kadar Rokoko akımının etkisine girdi. Dekorasyon, tavan, duvar, köşe süslemeleri dışında porselen, mobilya, seramik gibi alanlarda da Rokoko etkisini gösterdi ve bu işlerde sanatçılar, motifin her yerini en ince ayrıntısına kadar işlediler.
Akıp giden kıvrımlı formların zenginliği ve estetik tasarımları ile öne çıkan Rokoko mimarinin genel özellikleri;
Cepheler, iç mekanlar gibi pastel renklerle boyanır,
Süslemelerde C ve S kavisi kullanımı
Deniz kabuğu, yaprak, kuş ve bitki motifleri kullanımı
Çiçek ve otların büyürken oluşturduğu kıvrımlardan ilham alan çizgiler
Ayna ve mücevherlerle kaplanmış yüzeyler
Asimetrik ve düzensiz unsurlar
Beyaz alçı sıvanın abartılı kullanımı
Binaların dış tasarımın sade, iç tasarımın ise detaylı oluşu
Çin ve Japon tarzı desenlerin kullanımı ve oryantalist tasarımlar
Barok mimariye göre daha sade, yalın ve yumuşatılmış bir stil.
Rokoko İç Tasarım
Barok tasarımda müşteri kral veya en yüksek aristokrat kesimden oluşuyordu ve son derece törensel bir stile sahipti. Rokoko harici bir etki yaratmak için değil, özel hayatı süslemek ve rahat bir yaşam alanı yaratmak için tasarlandı . Bu nedenle, bu tarz en çok iç tasarımda kendini gösterir. İç tasarıma yuvarlak, düz çizgiler hakimdir. Binalar küçüldü, daha fazla odaya bölündü ve tavanlar insan boyu ile orantılı bir yüksekliğe sahip oldu. Her şeyde, rahat bir yaşam arzusu hissedilir. Bu nedenle, bu dönemde son derece konforlu mobilyalar yaratıldı. Renk paleti yumuşadı; beyaz, toz pembe, açık yeşil, mavi ve leylak kombinasyonları sıklıkla kullanıldı. Odaların dekorasyonunda vazo, tekstil ürünleri ve çeşitli figürlerden oluşan birçok aksesuar kullanıldı. Bu çağda, bütünsel bir topluluk olarak iç mekan fikri vardır. XV. Louis dönemi, özel koleksiyonun doğum zamanıdır ve iç mekanlarında insanlar koleksiyonlarını sergilemişlerdir.
Avrupa’dan Rokoko Mimari
Petersburg, Rusya yakınlarındaki Catherine Sarayı
34 yıl boyunca Rusya’yı yönetmiş ve 18. yüzyıl Rusya’sına damgasını vurmuş Rusya İmparatoriçesi I. Catherine, 18. yüzyılın en büyük kadın hükümdarlarından biriydi. St. Petersburg yakınlarında olan sarayın yapımı, kocası 1.Petro tarafından 1717’de başlatıldı. 1756’da özellikle Fransa’daki Versay Sarayına rakip olacak şekilde rokoko tarzında restore edildi. Rokoko mimarisinin en ihtişamlı eserlerinden biri olarak kabul edilir.
Amalienburg, Münih Almanya
Amalienburg, Münih’te Nymphenburg Sarayı Parkı içinde av köşkü olarak Fransız mimar François de Cuvilliés tarafından Rokoko tarzında tasarlandı. Dik açıları olmayan beyaz ve soluk pastel duvarlar, yaldızlı ve gümüş içeren dekoratif öğelerle süslenmiştir.
Branicki Sarayı, Varşova, Polonya
Branicki Sarayı, Polonya’nın Białystok kentinde bulunan tarihi bir yapıdır . Zengin bir Polonya-Litvanya kontu olan Jan Klemens Branicki tarafından 18. yüzyılın ilk yarısında daha eski bir binanın bulunduğu yerde yaptırıldı. Fransız modellerine göre hemen hemen aynı zamanda inşa edilen saray, Polonya’nın Versay Sarayı olarak bilindi.
