Biyofilik tasarım, doğal malzemeler, doğal havalandırma, doğal aydınlatma, doğadan ilham alan şekil ve formları modern yapılı çevreye dahil etmeyi içeren bina tasarım ilkeleridir. Bu unsurların sağlıklı olma özelliği ile bireysel ve toplumsal yaşanabilirliği artırdığı görüşüne dayanmaktadır.
Biyofilik tasarım kavramının ortaya çıkışı
Son zamanlarda insanların mekanlara bakış açısı sessiz bir devrimle değişmeye başladı. Bu devrim, insanların yaşamlarını iyileştirmek için iç mekanın dış mekanı taklit etmesi gerektiği fikriyle hareket ediyor.
Biyofilik tasarımın tarihi 1980’lerin başına kadar uzanmaktadır. Bu dönemde biyolog Edward O.Wilson, biyofili felsefesinin ana hatlarını ortaya koydu. İnsanların doğal dünya için doğuştan gelen, biyolojik bir yakınlığa sahip olduğunu varsaydı. Biyofilik tasarım fikri, bu hipotezi bir adım daha ileri götürür. Biyofili, doğuştan gelen yaşam ve doğa sevgisini ifade eder.
Biyofilik tasarım yaklaşımı, insan-doğa etkileşimini ve yapılı çevrede doğanın faydalı etkilerini sürdürmenin yollarını keşfetmeyi amaçlar.
Biyologlar ve ekolojistler, insanların bu ekolojik sistem içinde geliştiği için ormanda ve yeşil alanlarda mutlu ve huzurlu olduğu görüşlerini dile getiriyorlar. Doğada var olan unsurları insanların yaşam alanlarında yaratılmadığında, insanların kendilerini mutlu hissetmeleri giderek azalacaktır. Biyofilik tasarım doğal ortamlarda yaşamak, çalışmak ve öğrenmek adına bu yakınlığı tekrar kurabilmeyi amaçlayan yenilikçi bir yöntemdir.
Bu yeni yaklaşım, iç tasarımı yalnızca estetik veya işlevsel bir disiplin olarak değil, aynı zamanda insanların zihinsel ve fiziksel refahını iyileştirmenin bir yolu olarak görüyor. Biyofilik tasarım, doğal malzemeleri, doğal ışığı, bitki örtüsünü, manzaraları ve doğal dünyanın diğer deneyimlerini modern yapılı çevreye dahil etmeyi önerir. Bu nedenle ortak çalışma alanları ve ofis alanları tasarlayan tasarımcılar, biyofiliyi ilk uygulayan grup olmuştur.
İnsanlar doğal dünyada evrimleşmiş olabilir. Ancak modern insanın yaşam alanı büyük ölçüde zamanımızın yüzde 90’ını geçirdiğimiz iç mekan haline geldi. İnsan ve doğa arasındaki kopukluk sorunu nedeniyle ortaya çıkan biyofilik tasarım kavramı, fiziksel ve zihinsel sağlığımızın doğal dünya ile ilişkilerimizin kalitesine dayandığını kabul etmektedir.
Biyofilik tasarımın uygulama alanları
Biyofilik tasarımın etkisi, evler ve ofisler için geleneksel iç tasarımın ötesine geçiyor. Özellikle sağlık merkezlerinin tasarımında çok etkili bir şekilde uygulanmaktadır.
Biyofilik tasarım hareketi, tüm mimari tasarımları ve hatta kentsel tasarımları kapsayabilir. Bilim adamları, bitkilerin, binalarımızdaki küf ve uçucu organik bileşikler gibi zararlı faktörlerin izlenmesine yardımcı olabilecek sensörler gibi davranabileceğine inanıyor.
Mühendislik firması Arup’un 2016 tarihli bir raporu, havadaki karbondioksiti emmenin, hava kirliliğini filtrelemenin, gürültüyü azaltmanın ve şehirleri daha serin tutmanın bir yolu olarak binaların yeşilliklerle kaplanması gerektiğini öne sürüyor. Biyofilik şehirler projesi, farklı şehirlerin, parklar veya çatı bahçeleri gibi daha az geleneksel yöntemlerle sakinlerinin yeşil alana erişimini nasıl artırdığını göstermeyi amaçlıyor.
Doğa hayatımıza daha fazla dahil olduğunda kendimizi çok daha iyi hissederiz.. Biyofilik tasarım bu gerçeği kabul eder ve iç mekanlarımızı, binalarımızı ve hatta şehirlerimizi daha az gri ve daha yeşil hale getirmeye yardımcı olur.
Biyofilik tasarımın yararları
Biyofilik tasarım, doğa ve insan yapımı çevre arasında güçlü bağlar kurmayı amaçlayan bir yaklaşımı vardır. Bu tasarım yaklaşımının kanıtlanmış bazı faydalı etkileri vardır. Ofis çalışanlarının daha üretken olmalarına yardımcı olmak, çocukları okullarda öğrenmeye teşvik etmek ve hastanedeki hastalarının iyileşmesine yardımcı olmak gibi bazı iyi sonuçlar elde edilebilir.
Akıllı çalışma alanları ile çalışanların sağlık ve performansının iyileştirilmesi arasında doğrudan bir ilişki vardır. Doğayı işyerine dahil etmek için yapılan basit değişikliklerin bile, çalışanların motivasyonunu artırır. İşte mutlu, yaratıcı ve üretken olmalarında büyük etkisi vardır.
Eğitim yapıları için çok daha çarpıcı sonuçlar elde edilebilir. Öğrenmede %20-25 oranında çarpıcı bir artış kesinlikle iyi bir sonuçtur. Öğrencilerin test sonuçlarındaki iyileşme, konsantrasyon seviyelerindeki ve katılımdaki artış ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi durumlardaki çarpıcı iyileşme, biyofilik tasarımın olumlu etkilerinden sadece birkaçıdır.
Benzer şekilde sağlık yapılarında da etkili sonuçlar alınabilir. Biyofilik tasarım yaklaşımı, hastalar üzerinde sakinleştirici ve iyileştirici etkiler sağlar. Araştırmaya göre ameliyat sonrası hasta bakım ihtiyacı %8,5, ağrı kesici tüketimi ise %22 azalmıştır.
