Balkon bahçeciliği yapmanın faydasını, kendi sebze ve meyvelerinizi yetiştirmenin zevkini ve tadını anlatmak çok zor. Bu ancak böyle bir deneyim yaşayarak anlaşılabilecek bir durum.  Pencerenin önünde baharat yetiştireyim diye başlayıp  bir bakarsınız   balkondan domates, limon ve biber topluyor duruma gelmişsiniz.

Balkon bahçeciliğine başlamak zor bir işmiş gibi gelebilir ama korkmayın ve geri adım atmayın. Tavsiyem, yavaş  ve küçük adımlarla başlamak ve toprağa ısındıkça bitki sayısını artırmaktır. Aynı anda birçok çeşit bitki dikerseniz, hepsinin ayrı ayrı bakımı ile uğraşmak gözünüzde büyüyebilir ve ilk denemede tutmayan fideler şevkinizi kaybetmenize neden olabilir.

Yeni Başlayanlar  İçin 

Fesleğen, nane, maydanoz, roka ve biberiye gibi aromatik bitkiler ev bahçeciliğine başlamak için idealdir. Marketten aldığınız bitkilerin canlı dalını bir bardak suya koyup köklenmesini bekleyebilir (periyodik olarak suyu yenilemeniz şartıyla) veya paket içerisinde satılan tohumları kullanabilirsiniz. Aromatik bitkiler çoğunlukla küçük topraklarda hızlı büyüyen arsız bitkilerdir. Mutfağınızın penceresi varsa, pencerenin önünde büyütebilirsiniz. Bu şekilde, pişirirken taze baharatlarınızı her zaman elinizin altında bulundurursunuz. Yeşillenen  baharatlarınızın uçlarını koparmakta tereddüt etmeyin, bu bitkiler siz kopardıkça ve büyüdükçe dipten filizlenir. Taze baharatlarınızı  kullanmadığınız geniş bir bardakta, minik saksılarda veya kullanılmış bir yoğurt kabında kolayca yetiştirebilirsiniz.

Kullanılacak Toprak

Aromatik bitkileri çiçekçilerde satılan torf toprakta yetiştirebilirsiniz. Yüzde yüz organik bir  toprak  düzenleyici olan torf, sulak alan yataklarındaki su seviyesinin düşmesi ve kışın su seviyesindeki artışın her yıl tekrarlanması sonucu oluşan  toprağa  denir.  Taze baharatlardan sonra başka sebze ve meyveler yetiştirmeyi düşünüyorsanız, eşit miktarda torfa  doğal toprak karışımı kullanmak daha iyi olacaktır. Organik de olsa az gübre kullanın mümkün olduğunca doğal malzemelerle toprağı zenginleştirebilir, ekstra besinler için kil veya kül de ekleyebilirsiniz. 

Doğru ve Sağlıklı Tohum

Bu sorunun kesin olarak doğru bir yanıtı yok. Ekim dikim işleri deneme yanılmayla ilerler ve zevki biraz da burada saklıdır. Daha önce toprakla haşır neşir olmadıysanız ilk denemenizde hazır satılan tohumlardan kullanabilirsiniz.  En doğru ve sağlıklı tohum atalık yerel tohumlardır.  Bildiğiniz gibi bu tohumlar nesilden nesile özenle aktarılıyor ve köyden köye dolaşılıp toplanması için müthiş bir emek harcanıyor. Değerli atalık tohumları topraktan ilk ürününüzü aldıktan sonra ekerseniz heba etmemiş olursunuz.

Kaynağını bildiğiniz, tadı hoşunuza giden domatesin içindeki çekirdekleri ayırıp kurutun, buyurun size domates tohumu. Kullanmadığınız ve yeşillenmeye başlayan soğanı toprakla doldurduğunuz bir yoğurt kabına gömüp sulayın, yeni soğan bitkiniz hazır! Yaz meyve ve sebzelerinin neredeyse tümünü baharın başında ekebilirsiniz.

Nisan başı organik pazarlarda tohum ve fide bulmak için idealdir. Favori pazarcınıza gidip ‘fide var mı?’ diye sorun, zaten onlar hangi mevsimde hangi fidenin tutacağını bilirler ve size doğru ürünü verirler. Bunun dışında tohum için deneyebileceğiniz bir başka alternatif, aktar ve yapı marketlerde satılan paket tohumlardır. Paket tohum alırken paketin arkasında firmaya ulaşabileceğiniz adres ve telefon bilgisi, danışma hattı olmasına dikkat edin, bu bilgileri paylaşan firmalar genelde daha güvenilir oluyor. Online olarak  Ulusal Tohum Takas Merkezi  ve Tohum Takas Ağı‘nı da tohum bulmak için kullanabilirsiniz.

Tohum Filizlendirme

Kuruttuğunuz, satın aldığınız veya bir tanıdığınızdan edindiğiniz tohumları ekmenin iki yolu vardır. Direkt olarak yetiştireceğiniz toprağın üzerine serpebilir veya daha küçük bir toprakta filizlenip sonra büyüyeceği saksıya aktarabilirsiniz. Ayrı, küçük bir yerde filizlendirmenizi öneririm. Böylelikle fidelerinizin ihtiyaçlarını daha kolay gözlemleyebilir ve büyük saksıda fazladan tohumları boş yere kullanmazsınız. Ayrı olarak yetiştirilen filizler de mevsim dışıdır ve mevsimlerinden bir hafta ila bir ay önce hasat yapmanıza izin verir.

Cam bardak ya da kavanoz, kırılmış yumurta kabuğu, yumurta kutusundaki boşluklar, karton ile kapladığınız tuvalet kağıdı rulosu gibi onlarca filizlenme seçeneği kullanabilirsiniz. Tohumların filizlenmesi için çok az toprak gerekir, bu nedenle tohumları ekeceğiniz kabı seçmek tamamen yaratıcılığınıza kalmıştır.

Torf ve toprak karışımınızı  sulamak için yeterli boşluk bırakarak kabınıza  doldurun, birkaç tohum serpin ve tohumu kaplayacak kadar ince toprak ekleyin, üzerine su serpin. Tohumlarınız yeşile dönene kadar kabınızı evin içinde tutun ve ışığı önlemek için üzerini gazete veya naylonla örtün. Tebrikler!  Artık aynı zamanda bir balkon bahçıvanısınız.

Sulama ve Konum

İlk hafta; Fidelerinizin susuz kalmadığından ve toprağın sürekli nemli olduğundan emin olun. Bitkilerinizi aşırı sulamaktan kaçının ve saksılarınızın dibinde fazla suyun akmasına izin verecek delikler bulunduğundan emin olun. Her bitkinin farklı sulama ihtiyaçları vardır, bu nedenle genel bir sulama kuralı yoktur. Sebzeler ve meyveler çok az sulamaya ihtiyaç duyan bitkilerdir. Bitki susuz kaldığında, oluşumuna devam etmek için meyve verir. Bu nedenle bitkinizi toprak yüzeyini nemli tutacak kadar sulayın. Bitkinizin yaprakları susuzluktan boyunlarını bükmedikçe su vermeyin. Suyu bol tutarsanız, bitkileriniz daha uzun büyüyecek ve her zaman yeni yeşil yapraklar verecektir. Ancak sebze ve meyve bahçeciliğinde meyve veren dalların eğilip kırılmaması için daha kalın ve kısa olması tercih edilir.

Meyveniz çiçek açtıktan sonra sulamayı biraz artırın ve bitkiniz meyve verdikten sonra toprağı kurutmamak için yeterli su vermeye devam edin. Sulama için, güneşin bitkiye doğrudan ulaşmadığı sabah veya akşam erken saatlerini seçin.

Saksılarınızı doğrudan güneş ışığı alabilecekleri bir yere koymaya özen gösterin. Aksi takdirde güneşe doğru dönmek isteyecekler ve çarpıklaşarak meyve veremeyecek duruma gelebilirler. Saksılarınızın aşırı sıcağa veya aşırı soğuğa maruz kalmasına izin vermeyin. Küçük sebze bahçeme renkli bir görünüm kazandıran saksılarımı bir çiçek ve bir sebze olarak da yerleştiriyorum.